Hermanos López

Ihuatzio

Grupo Nimakuecha

Santa Fe

Dueto Jarhan

Arantepakua







Duetos y grupos de la Pirekua en Michoacán

Hasta el momento se han grabado y registrado 6 localidades con diversos duetos y grupos. Selecciona una localidad para conocer sus registros.

Música de duetos y grupos en Arantepacua, Nahuatzen, Michoacán De Ocampo

Grabaciones grabadas en eventos y en específico a los grupos






Fonoteca de la Música Tradicional Purhépecha

Mapa de grabaciones

Ver instrucciones de uso del mapa


Para interactuar con las búsquedas en el mapa, se explica a continuación las funciones que se activan por medio de los íconos que aparecen dentro de la interface.

Éste ícono solo aparece cuando la interfaz del mapa se encuentra maximizada y su función es vincular la página home de la Fonoteca de la Pirekua.

Éste ícono solo aparece cuando la interfaz del mapa no se encuentra maximizada y su función es llevarnos al mapa de manera maximizada y poder interactuar de una manera más sencilla. La forma de visualización de las grabaciones está totalmente integrada y permite realizar su reproducción.

La función de consulta, visualiza algunos campos para poder tener un criterio de consulta y hacer un filtrado de las grabaciones en la base de datos para su visualización en el mapa.

Éste ícono completa las funciones de la barra de herramientas para ayudarnos a eliminar una zona de selección trazada. Se elimina la selección activa en el momento.

La función asociada a éste ícono es visualizar en una ventana el resumen de documentación de las grabaciones que se encuentran identificados en el mapa y que cumplieron el criterio de consulta. Si se encuentra habilitada una selección de la barra de herramientas, nos enviará solo el resumen de la selección activa.

La función asociada a éste ícono es exportar a un pdf el resumen de documentación de las grabaciones que se encuentran identificados en el mapa y que cumplieron el criterio de consulta. Si se encuentra habilitada una selección de la barra de herramientas, nos enviará al pdf solo el resumen de la selección activa.

Ésta es la barra de herramientas que nos permite dibujar zonas en forma rectangular, elipse o polígono para describir una zona de manera intercativa en el mapa que agrupe ciertas localidades y podamos obtener un reporte especial de las grabaciones llevadas a cabo en estos espacios geográficos. La herramienta con figura de manita nos permite mover o cambiar el tamaño de la zona de marcado.

Ocultar instrucciones de uso del mapa











Grabaciones

Aquí puedes consultar las grabaciones realizadas durante trabajo de campo.

Id en proyecto Grabación Autor Interprete(s) Grabación Fecha Id
001 01. Ichán (00:02:45 ) Tumbí Kustatiicha Tumbí Kustatiicha Quinceo 20/7/2022 1517
002 02. Nana Magdalena (00:04:08 ) Lupillo Canalo Lupillo Canalo Quinceo 20/7/2022 1529
003 03. Male Evita (00:02:36 ) Tumbí Kustatiicha Tumbí Kustatiicha Quinceo 20/7/2022 1530
004 04.Piritaxati ka t'u na jatini junhua (00:03:12 ) Lupillo Canalo, Guadalupe Sebastián Lupillo Canalo Quinceo 20/7/2022 1531
005 05.Kuinchekua Quinceo anapu (00:05:43 ) Nocheros de Nurio Nocheros de Nurio Quinceo 20/7/2022 1532
006 06. Rebeca (00:03:23 ) Janintzeran Janintzeran Quinceo 20/7/2022 1533
007 07. Marcelinita (00:05:41 ) Nocheros de Nurio Nocheros de Nurio Quinceo 20/7/2022 1534
008 08. Tzitziki Sapichu Magdalena (00:04:00 ) Janintzeran Janintzeran Quinceo 20/7/2022 1535
009 09. Jatzicureni Anapu Tzitziki Sapichu (00:04:06 ) Amigos de la Sierra, Víctor Hugo González Amigos de la Sierra Quinceo 20/7/2022 1536
010 10.Quinceo Andarapania (00:06:54 ) Antonino Cortés Tsinskua Quinceo 20/7/2022 1537
011 11. Tumbi Pobre (00:04:48 ) Amigos de la Sierra Amigos de la Sierra Quinceo 20/7/2022 1538
012 12.Xencheki Tocots (00:03:45 ) Amigos de la Sierra Tsinskua Quinceo 20/7/2022 1539
013 13. Magdalenita (00:04:49 ) Chipiri Manguicha Chipiri Manguicha Quinceo 20/7/2022 1540
014 14. Keri Ma Regalo (00:05:37 ) Hermanos Martínez Hermanos Martínez Quinceo 20/7/2022 1541
015 15. Male Patricia (00:04:23 ) Chipiri Manguicha Chipiri Manguicha Quinceo 20/7/2022 1542
016 16. Sancho T'arhepiti (00:06:58 ) Hermanos Martínez Hermanos Martínez Quinceo 20/7/2022 1543
017 17. Tata Janikua (00:03:02 ) Mailen Francisco, Jarocho Granados Mailen Francisco Quinceo 20/7/2022 1544
018 18. Elenita (00:03:43 ) Manuel Diego Palomitos Quinceo 20/7/2022 1545
019 19.Uarhiti Kopegarhi (00:03:02 ) Armando Granados Mailen Francisco Quinceo 20/7/2022 1546
020 20. Male Cecilia (00:03:47 ) Manuel Diego Palomitos Quinceo 20/7/2022 1547
021 21. Nana Keri Triste Jarhani (00:04:36 ) Salvador Cruz Trío Narhen Quinceo 20/7/2022 1548
022 22. Lágrimas de Amor (00:04:36 ) Salvador Cruz Trío Narhen Quinceo 20/7/2022 1549
023 01. Nor'e niuaka carta ma axacheni (00:07:01 ) Salvador Martínez Damian Hermanos Martínez San Lorenzo 9/8/2022 1739
024 02. Ay tata diosito (00:06:03 ) Salvador Martínez Damian Hermanos Martínez San Lorenzo 9/8/2022 1740
025 03. Tata San Lorencito (00:06:46 ) Salvador Martínez Damian Hermanos Martínez San Lorenzo 9/8/2022 1741
026 04. Male Lolita (00:04:36 ) José Cortés Torales Los Rayos del Sol San Lorenzo 9/8/2022 1742
027 05. Bernabé Alejo (00:05:00 ) José Cortés Torales Los Rayos del Sol San Lorenzo 9/8/2022 1743
028 06. Uarhiti Sapichu (00:05:29 ) José Cortés Torales Los Rayos del Sol San Lorenzo 9/8/2022 1744
029 07. Irinchu (00:02:50 ) Manuel Diego Palomitos San Lorenzo 9/8/2022 1745
030 08. 70 y más (00:04:41 ) Manuel Diego Palomitos San Lorenzo 8/9/2022 1746
031 09. Mañanita San Lorenzo (00:05:29 ) Manuel Diego Palomitos San Lorenzo 9/8/2022 1747
032 10. Uekapiringa esk'i mitepiringa (00:04:59 ) Dasaeb Jiménez Kinto Dueto Jarhan San Lorenzo 9/8/2022 1748
033 11. Color de Rosita (00:04:41 ) Dasaeb Jiménez Kinto Dueto Jarhan San Lorenzo 9/8/2022 1749
034 12. Ka nar'e uandaski (00:05:04 ) Dasaeb Jiménez Kinto Dueto Jarhan San Lorenzo 9/8/2022 1750
035 13. Rayito de Sol (00:04:25 ) Nocheros de Nurio San Lorenzo 9/8/2022 1751
036 14. Vives en mi corazón (00:03:31 ) Nocheros de Nurio San Lorenzo 9/8/2022 1752
037 15. K'ompikuarerasinguia (00:00:29 ) Nocheros de Nurio San Lorenzo 9/8/2022 1753
038 16. Estrellita de la Cañada (00:05:04 ) Los Consentidos San Lorenzo 9/8/2022 1754
039 17. Male Dominga (00:03:15 ) Los Consentidos San Lorenzo 9/8/2022 1755
040 18. Iaskoru T'arhepiskia (00:06:09 ) Los Consentidos San Lorenzo 9/8/2022 1756
041 19. Edelmira (00:04:05 ) Nuevos Nocheros de Nurio San Lorenzo 9/8/2022 1757
042 20. Lurdesita (00:03:22 ) Nuevos Nocheros de Nurio San Lorenzo 9/8/2022 1758
043 21. Tata San Lorenzo (00:05:51 ) Nuevos Nocheros de Nurio San Lorenzo 9/8/2022 1759
044 22. Uarhiti Kopegarhi (00:03:09 ) Mailen Francisco San Lorenzo 9/8/2022 1760
045 23. Ji niraxinka uampuchani (00:04:36 ) Mailen Francisco San Lorenzo 9/8/2022 1761
046 24. Luz Margarita (00:03:59 ) Mailen Francisco San Lorenzo 9/8/2022 1762
047 25. Yuritzi de 15 años (00:04:18 ) Trio Chpiri Jimbani San Lorenzo 9/8/2022 1763
048 26. Tzitziki Sapichu (00:04:03 ) Trio Chpiri Jimbani San Lorenzo 9/8/2022 1764
049 27. Magdalenita (00:05:02 ) Trio Chpiri Jimbani San Lorenzo 9/8/2022 1765
050 01. Tsïtsïki Kumichu Anapu (00:03:22 ) Mailen Francisco Mailen Francisco Ichán 10/8/2022 1518
051 02. T'urini Jurakushka (00:03:15 ) Mailen Francisco Mailen Francisco Ichán 10/8/2022 1519
052 03. Tata Janikua Junkuaxati (00:02:30 ) Mailen Francisco Mailen Francisco Ichán 10/8/2022 1520
053 04. T'uri Jinteeshka (00:02:54 ) Mailen Francisco Mailen Francisco Ichán 10/8/2022 1521
054 05. Luz Margarita (00:03:24 ) Mailen Francisco Mailen Francisco Ichán 10/8/2022 1522
055 06. Putimukua Sapichu (00:03:59 ) Mailen Francisco Mailen Francisco Ichán 10/8/2022 1523
056 07. Uarhiti Kopegarhi (00:03:16 ) Mailen Francisco Mailen Francisco Ichán 10/8/2022 1524
057 08. Ji Niraxinka Uampuchani (00:03:43 ) Mailen Francisco Mailen Francisco Ichán 10/8/2022 1525
058 09. K'uanhari Joskua (00:04:27 ) Mailen Francisco Mailen Francisco Ichán 10/8/2022 1526
059 10. Xiturhi Keri (00:02:44 ) Mailen Francisco Mailen Francisco Ichán 10/8/2022 1527
060 01. Male Dianita (00:02:47 ) Jerbacio López Hermanos López Ihuatzio 16/8/2022 1783
061 02. Guillermina (00:03:03 ) Atilano López Hermanos López Ihuatzio 16/8/2022 1784
062 03. Josefina (00:03:23 ) Jerbacio López Hermanos López Ihuatzio 16/8/2022 1785
063 04. Male Elvia (00:03:04 ) Atilano López Hermanos López Ihuatzio 16/8/2022 1786
064 05. Asï Mirikurini No me extrañes (00:04:41 ) Atilano López Hermanos López Ihuatzio 16/8/2022 1787
065 06. Magnolia (00:03:48 ) Atilano López Hermanos López Ihuatzio 16/8/2022 1788
066 07. Gudelita (00:03:06 ) Atilano López Hermanos López Ihuatzio 16/8/2022 1789
067 08. Tsisiki Malvarosa (00:03:03 ) Francisco Hernández Ismael García Marcelino, Óscar Valdovinos Marcelino Ihuatzio 16/8/2022 1790
068 09. Pireri (00:02:15 ) Ismael García Ismael García Marcelino, Óscar Valdovinos Marcelino Ihuatzio 16/8/2022 1791
069 10. Adelaidita (00:03:17 ) Ismael García Ismael García Marcelino, Óscar Valdovinos Marcelino Ihuatzio 16/8/2022 1792
070 11. Barrio de San Juan (00:02:41 ) Ricardo Dimas Hermanos Dimas Ihuatzio 16/8/2022 1793
071 12. Male Rosita (00:02:25 ) Ricardo Dimas Hermanos Dimas Ihuatzio 16/8/2022 1794
072 13. Morelos (00:02:10 ) Lucas Dimas Hermanos Dimas Ihuatzio 16/8/2022 1795
073 14. Janitzio (00:02:48 ) Domitilo Alonso Hermanos Dimas Ihuatzio 16/8/2022 1796
074 15. A que juchiiti suerte (00:04:31 ) Aureliano de la Cruz Hijos del Lago Ihuatzio 16/8/2022 1797
075 16. Parakata Ukuarini (00:03:06 ) Aureliano de la Cruz Hijos del Lago Ihuatzio 16/8/2022 1798
076 17. Tzitziki japondaru anapu (00:04:41 ) Aureliano de la Cruz Hijos del Lago Ihuatzio 16/8/2022 1799
077 18. Sentimiento (00:04:09 ) Taurino Murillo Hijos del Lago Ihuatzio 16/8/2022 1800
078 19. Tumbi Charando (00:02:44 ) Isaias Jacobo Hijos del Lago Ihuatzio 16/8/2022 1801
079 20. Victorita (00:02:58 ) Pedro López Hermanos López Ihuatzio 16/8/2022 1802
080 21. Señor Viudo (00:03:02 ) Atilano López Hermanos López Ihuatzio 16/8/2022 1803
081 22. Día de las Ánimas (00:03:10 ) Pedro López Hermanos López Ihuatzio 16/8/2022 1804
082 01. Confiancita (00:02:28 ) Arturo Jiménez Neecha Arantepacua 1/9/2022 1805
083 02. Pireri Jarhananapu (00:04:01 ) Francisco Coherente Ramos Neecha Arantepacua 1/9/2022 1806
084 03. Arcelita (00:03:37 ) Fernando y Constantino Cohenete Neecha Arantepacua 1/9/2022 1807
085 04. Andaperauerani (00:04:55 ) Francisco Coherente Ramos Neecha Arantepacua 1/9/2022 1808
086 05. Año de 1953 (00:02:50 ) Francisco Coherente Ramos Neecha Arantepacua 1/9/2022 1809
087 06. Isïmendur (00:04:04 ) Fernando y Constantino Cohenete Neecha Arantepacua 1/9/2022 1810
088 07. Male Rosita (00:03:58 ) Arturo Jiménez Neecha Arantepacua 1/9/2022 1811
089 08. Primaverita (00:03:32 ) Francisco Coherente Ramos Neecha Arantepacua 1/9/2022 1812
090 09. Saco Charapiti (00:02:07 ) Anónimo Neecha Arantepacua 1/9/2022 1813
091 10. Uekapiringa eska mitipiringa (00:05:13 ) Dasaeb Jiménez Dueto Jarhan Arantepacua 1/9/2022 1814
092 11. Magdalenita (00:03:45 ) Tomás Jiménez Dueto Jarhan Arantepacua 1/9/2022 1815
093 12. Rosaurita (00:02:37 ) Dasaeb Jiménez Dueto Jarhan Arantepacua 1/9/2022 1816
094 13. Juchari Kuinchekua (00:03:51 ) Dasaeb Jiménez Dueto Jarhan Arantepacua 1/9/2022 1817
095 14. Xani iauani jarani (00:03:41 ) Savador Jimenez Dueto Jarhan Arantepacua 1/9/2022 1818
096 15. Tzitziki urapiti (00:03:59 ) Arturo Jiménez Pireris Jiménez Arantepacua 1/9/2022 1819
097 16. Ortensia Tzitziki (00:03:38 ) Primitivo Jiménez y Luis Roberto Pireris Jiménez Arantepacua 1/9/2022 1820
098 17. Male Adelaidita (00:04:23 ) Arturo Jiménez Pireris Jiménez Arantepacua 1/9/2022 1821
099 18. Frente chinita (00:02:20 ) Arturo Jiménez Pireris Jiménez Arantepacua 1/9/2022 1822
100 19. Cuñadita (00:03:02 ) Arturo Jiménez Pireris Jiménez Arantepacua 1/9/2022 1823
101 20. Male Rosita (00:03:54 ) Arturo Jiménez Pireris Jiménez Arantepacua 1/9/2022 1824
102 21. Rosa de Castilla (00:03:34 ) Anónimo Pireris Jiménez Arantepacua 1/9/2022 1825
103 22. Confiancita (00:04:42 ) Arturo Jiménez Pireris Jiménez Arantepacua 1/9/2022 1826
104 23. Maurita (00:02:17 ) Arturo Jiménez Pireris Jiménez Arantepacua 1/9/2022 1827
105 24. Color de rosita (00:03:12 ) Anónimo Dueto Jarhan Arantepacua 1/9/2022 1828
106 25. Magdalenita (00:04:04 ) Tomás Jiménez Dueto Jarhan Arantepacua 1/12/2022 1829
107 26. Tarhepikua (00:03:13 ) Tomas Jiménez Dueto Jarhan Arantepacua 1/9/2022 1830
108 27. Male Lupita (00:03:14 ) Dueto Jarhan Arantepacua 1/9/2022 1831
109 28. Tzitziki Porhe (00:03:35 ) Dueto Jarhan Arantepacua 1/9/2022 1832
110 29. Adelita (00:04:10 ) Ismael Bautista Pireris Jiménez Arantepacua 1/9/2022 1833
111 30. Carmelita (00:03:19 ) Arturo Jiménez Pireris Jiménez Arantepacua 1/9/2022 1834
112 01. Jucheeti mama (00:00:00 ) Alberto Tzintzun Lucas Alberto Tzintzun Lucas Santa Fe De La Laguna 12/9/2022 1766
113 02. Ixo paragpeni (00:03:24 ) Alberto Tzintzun Lucas Alberto Tzintzun Lucas Santa Fe De La Laguna 12/9/2022 1767
114 03. Rosita (00:02:24 ) Alberto Tzintzun Lucas Alberto Tzintzun Lucas Santa Fe De La Laguna 12/9/2022 1768
115 04. Echeri (00:02:17 ) Alberto Tzintzun Lucas Alberto Tzintzun Lucas Santa Fe De La Laguna 12/9/2022 1769
116 05. Ju comarikoreni (00:03:18 ) Alberto Tzintzun Lucas Alberto Tzintzun Lucas Santa Fe De La Laguna 12/9/2022 1770
117 06. Male Cecilia (00:05:13 ) Rodrigo Medina Medina Nimakueecha Santa Fe Santa Fe De La Laguna 12/9/2022 1771
118 07. Sentimiento no sesi pikarerarini (00:04:20 ) Rodrigo Medina Medina Nimakueecha Santa Fe Santa Fe De La Laguna 12/9/2022 1772
119 08. Acumara (00:05:04 ) Rodrigo Medina Medina Nimakueecha Santa Fe Santa Fe De La Laguna 12/9/2022 1773
120 09. Claudita antires xani sesi jaxe (00:03:33 ) Rodrigo Medina Medina Nimakueecha Santa Fe Santa Fe De La Laguna 12/9/2022 1774
121 10. Cecilita (00:06:24 ) Rodrigo Medina Medina Nimakueecha Santa Fe Santa Fe De La Laguna 12/9/2022 1775
122 11. T'sinden jamaxaka (00:05:14 ) Rodrigo Medina Medina Nimakueecha Santa Fe Santa Fe De La Laguna 12/9/2022 1776
123 12. Nana Kutzi ka tu (00:04:30 ) Adolfo Gabriel Castillo Tanimu iretecha Santa Fe De La Laguna 12/9/2022 1777
124 13. Pikuarenekia (00:03:11 ) Adolfo Gabriel Castillo Tanimu iretecha Santa Fe De La Laguna 12/9/2022 1778
125 14. Miukueecha (00:02:56 ) Adolfo Gabriel Castillo Tanimu iretecha Santa Fe De La Laguna 12/9/2022 1779
126 15. Japondaru uanamukutini (00:03:26 ) Adolfo Gabriel Castillo Tanimu iretecha Santa Fe De La Laguna 12/9/2022 1780
127 16. Regalito (00:04:51 ) Adolfo Gabriel Castillo Tanimu iretecha Santa Fe De La Laguna 12/9/2022 1781
128 17. Choronarito (00:04:29 ) Adolfo Gabriel Castillo Tanimu iretecha Santa Fe De La Laguna 12/9/2022 1782
129 18. Mañanita (00:06:59 ) Refugio Manríquez Pérez Tanimu iretecha Santa Fe De La Laguna 12/9/2022 1835
130 19. Eejpu pamerani (00:05:54 ) Refugio Manríquez Pérez Tanimu iretecha Santa Fe De La Laguna 12/9/2022 1836
131 20. Tuminu xunapiti (00:04:47 ) Refugio Manríquez Pérez Tanimu iretecha Santa Fe De La Laguna 12/9/2022 1837
Id en proyecto Grabación Autor Interprete(s) Grabación Fecha Id











Pirekua ka kústakua patsarakua


Na enka ánchekorheta uénakorheka
Pirekua ka kústakua patsarakua ánchekorhetesti k’umanchekua jurhentperakueri Escuela Nacional de Estudios Superiores, Morelia UNAM anapu, istu imeri káskukuecha, k’uiripuecha ka axájtakua enka Petatsekuarhu jaka, materu Laboratorio Nacional de Material Orales UNAM anapu, ka ístu k’umanchekuecha juramukueri ka jurhentperakueri enkaksï kúparhakupka íni ánchekorhetarhu, karantani, mánharhitani pirekua ka kústakua, Consejo Nacional de Ciencia y Tecnología (CONACyT) jarhojpesti, imani p’imarhperata jimpo enka jakankurhipka “Elaboración de propuesta de proyectos de investigación e incidencia que contribuyan a la producción, protección, reconocimiento y resignificación de las memorias y la diversidad cultural y biocultural en México” enka jaka 318871 míiukata ánchekorheta káskukuarhu.

Pirekua ka kústakua, karantskata ka mánharhikata
Pirekua karantskata ka mánharhitakata uánekua k’uiripu jarhojpesti: (kústaticha, pirericha, ka enkaksï inteni ampe kámajka ánchekorheni) enkajtsïni jarhoataka michoacani anapu kústati ka pirerichani p’urhempeani uápuru iretecharhu ísï. Sési ánchekorheparini kústati ka pirericha jinkunichi tánkorhentaska uantaxeni, ka kústakua ka pirekua uapuru iretecharhuchi Michoakani anapu úskachi mánharhitani: Tsakapentu, japuntarhu, juátarhu, ka eraxamani ísï. 15 ka sáni jukari ústiksï tánkorhentani, ka jima uantaxenhasti kústakueri ampe, kústati ka pirerichaksï jima uantasti imecheri jurhentkua, na enkaksï irekorheni jaka kuskatakueri ampe kámaparini. Pirekua ka kústakueri ixu patsarakuarhu xarhatanhaati.

Jurhenkorhekua
“ Enkachi úka nirani kústati ka pirericha p’urhempeani imecheri iretecharhu, kánekua uantanheata ka uétarhenchakua jarhasti, eska kánekua sésiska patsani mánharhitakata pirekua ka kústakua p’urheecheri. Jimpoka pirekuarhu jarhaska iámu p’urhecheri p’ikuarherakuecha. Ka pireparini ka kústaparini nanaka ka tatakecha xarhatasïnti imecheri sési p’ikuarhekua p’urheeni, ka patsatani xáni sési ampe enka tuo anapu jurajkuka ka pireparini ka kústaparini xarharasïnti ireta p’urhepechecha eskaksï nótki k’amantesïnka”

“Kústakua ka pirekua p’urheecheri no imájkuesti enka ma p’arhakpeni anapuecha patsatajka, p’urhecheri ampakiti jatsikorhekuesti enka iretarhu anapueka ka enka iretarhu marhuaka, kústati ka pireri úntsti ma, no ma parhakpeni anapuecha úkuntasïnti, ima ireta anapuecha eratseparini pirekua ka kústakua uantasïnti, imeri p’ikuarhenhekua nanakani o tatakani xáni xénchani. Kustaparini ka pireparini ma jasïsti p’ikuarhekua uénhekorheni.” “Na enkachi p’ikuarheraka ka exeni enkachi nika kústati ka pirericha p’urhempeani, uánekua ampechi exeska eska k’uanixaka: méni sóntku jatini tánkorheni jarhani sánteru jurhenkorheni, arhijtsïkperata ka jarhojperata eska úaka karakata jimpo pakarani ne enka pirekua o kústakua úntaka eska na arhijka juramukuarhu, ka eska máruteru nani isï mítenhaaka pirekua ka kústakua, ka no karantsticha ka iretarhu anapuechajku míteni.”

Ampe enka juramukua arhijka
I ánchekorheta Consejo Nacional de Ciencia y Tecnología jarhojperata jimpo ánchetanhasti, imani p’imarhperakua jimpo Programa Nacional Estratégicos, 318871 míiukua jimpo, ánchekorheteri jakankurhikua “Centro de Documentación, Digitalización y Conservación de la Pirekua Michoacana, Fonoteca de la Música Tradicional Purhépecha”. I kústakua ka pirekua patsarakua únhasti eska patsatanhaaka, etsakunhaaka, p’urheecheri xáni ampakiti jatsikorhekua ka no tumina antarakuesti, eska na karakata jaka juramukuarhu enka mántani uapatsekuarhu arhijka.


Antecedentes
La Fonoteca de la Pirekua es resultado del trabajo académico y de investigación de la Escuela Nacional de Estudios Superiores, Unidad Morelia de la UNAM a través de su programa Interdisciplinario de Interacción Social y Extensión Universitaria en Pátzcuaro, del Laboratorio Nacional de Materiales Orales de la UNAM y de más instituciones que se sumaron al registro y documentación de la pirekua tradicional, con el apoyo del Consejo Nacional de Ciencia y Tecnología (CONACyT) bajo su convocatoria “Elaboración de propuestas de proyectos de investigación e incidencia que contribuyan a la producción, protección, reconocimiento y resignificación de las memorias y la diversidad cultural y biocultural en México” con el número de asignación de proyecto 318871.

Documentación
El registro y documentación de la pirekua tradicional se llevó a cabo con el apoyo de gestores culturales (músicos, intérpretes y autores) que fungieron de vínculos con los músicos y portadores de la música tradicional michoacana, de diferentes comunidades p’urhépecha. Trabajo articulado que resultó en encuentros de convivencia con músicos que resultó en grabaciones en diferentes comunidades de las diferentes regiones p’urhepechas del Estado de Michoacán: ciénega, lago, sierra y cañada.

Logrando congregar a más de 15 grupos que participaron en dichos encuentros, donde compartieron sus experiencias, sus vivencias y su música. Grabaciones que se presentan a través de esta Fonoteca de la Pirekua.

Experiencias
“El poder acercarse a los músicos tradicionales en sus propias comunidades, deja de manifiesto la importancia de poder preservar la tradición oral de la música y el canto p’urhepecha. Pues en ella se expone el acontecer que va tocando cada uno de los sentimientos del indígena. Y es a través de la música que ellas y ellos proyectan su identidad, el legado de una cultura y el sentir de un pueblo indígena vivo.”

“La música tradicional p’urhepecha no solo es un patrimonio de la humanidad, si no también representa la riqueza del pueblo para el pueblo, es decir, los compositores tradicionales no escriben para el mundo, le escriben a su propia comunidad, a su gente a sus amores. Siendo este arte una de sus principales formas de comunicación.“

“La experiencia en campo deja muchos retos marcados, entre ellos: la continua capacitación, asesoría y acompañamiento para la protección de los derechos de autor, la difusión del arte a través de otros espacios, más allá de la academia y las propias comunidades.”.








Créditos




Créditos de producción


Grabación:
Luis E. Huacuz Dimas y Víctor Avilés Velázquez.

Edición, restauración y masterización:
Diego Romero Leñero.

Producción ejecutiva:
Luis E: Huacuz Dimas, Berenice Granados Vázquez, Santiago Cortés.

Fotografía:
Luis E. Huacuz Dimas.

Texto de presentación:
Luis E. Huacuz Dimas.

Diseño y desarrollo web:
Luis E. Huacuz Dimas, Juan Carlos Villa.